Sociale verkiezingen: een woordje uitleg
Na het uitstel van de sociale verkiezingen in mei dit jaar, is het nu zover. Van 16 tot en met 29 november 2020 kiezen werknemers in heel België hun afgevaardigden voor het Comité voor Preventie en Bescherming op het werk (CPBW of Comité PB) en de Ondernemingsraad (OR). Je kiest voor de komende 4 jaar wie van jouw collega’s jullie belangen zullen vertegenwoordigen in de belangrijkste overlegorganen binnen je bedrijf of organisatie.
Niet overal !
Sociale verkiezingen worden om de vier jaar georganiseerd in ondernemingen met minstens 50 arbeiders of bedienden. Daar wordt een comité PB verkozen. Vanaf 100 werknemers moet men ook een Ondernemingsraad (OR) oprichten. Dit geldt ook, onder bepaalde voorwaarden, voor een groep van samenhangende, kleinere ondernemingen die samengevoegd ook minstens aan 50 of 100 werknemers komen. In het Comité PB en de OR zitten evenveel vertegenwoordigers van de werkgever als van de werknemers. De directie kiest de werkgeversvertegenwoordigers, de werknemersvertegenwoordigers worden voorgedragen door de vakbonden die aanwezig zijn in het bedrijf. Als er te weinig kandidaten zijn, zullen er geen sociale verkiezingen binnen jouw onderneming georganiseerd worden.
Informatie van je werkgever
Je werkgever is verplicht om de nodige (schriftelijke) informatie te geven over de sociale verkiezingen. Indien deze in je bedrijf georganiseerd worden, dan word je van de verschillende stappen in de verkiezingsprocedure op de hoogte gehouden. Zo krijg je alle informatie over de overlegorganen waarvoor je afgevaardigden kan kiezen en het aantal mandaten dat er te verdelen zijn en de oproepingsbrief.
Taken van een vakbondsmilitant
De verkozen vertegenwoordigers vinden hun plaats binnen het Comité PB of de Ondernemingsraad (of soms beide). Zowel het comité als de ondernemingsraad hebben specifieke opdrachten.
Comité PB
Het Comité PB verzekert het welzijn op het werk en zorgt ervoor dat iedereen kan werken in veilige en gezonde werkomstandigheden. Het gaat onder meer over:
• Een correcte toepassing van de wetgeving over veiligheid, gezondheid en welzijn op het werk.
• Het voorkomen van arbeidsongevallen, beroepsziekten, stress en veiligheidsproblemen, pesten.
• Het verbeteren van de werkomstandigheden, mobiliteit, ...
• Het goed functioneren van de preventiediensten (veiligheidsdienst, arbeidsgeneeskundige dienst).
• Een correcte toepassing van de milieuwetgeving, brandveiligheid.
• De uitwerking van een beleid rond stress, psychosociale risico's, maar ook rond thema's als alcohol op het werk, oudere werknemers, …
• Als afgevaardigde ben je ook de spreekbuis van je collega’s: je vangt hun eventuele klachten op, en je bespreekt hun vragen en voorstellen met de directie.
Ondernemingsraad (OR)
De OR vergadert maandelijks en heeft recht op alle mogelijke informatie die met je bedrijf te maken heeft en wordt ingeschakeld voor toezicht en advies met betrekking tot die informatie. Daarnaast heeft de OR een beperkte beslissingsbevoegdheid inzake sociale ondernemingsaspecten. Zo beslist de OR onder meer over:
• het arbeidsreglement
• de collectieve vakantiedagen
• de uurroosters
• ...
Een belangrijke bevoegdheid van de OR is het informatierecht over de economische en financiële toestand van de onderneming of organisatie. Zo verkrijg je op regelmatige tijdstippen informatie over de financiële situatie, het personeelsbestand, de productiviteit of de toekomstperspectieven van het bedrijf.
Syndicale delegatie
Syndicale delegees worden niet verkozen, maar onder bepaalde voorwaarden aangesteld door de secretaris onder wiens bevoegdheid je onderneming valt. Het zijn vooral de delegees die waken over de toepassing van de sociale wetgeving, de cao’s, het arbeidsreglement en de individuele arbeidsovereenkomsten. Zij mogen je ook bijstaan bij individuele klachten. In kleinere ondernemingen, waar geen sociale verkiezingen worden georganiseerd, zal de syndicale delegatie in beperkte mate een aantal opdrachten van het comité PB of de ondernemingsraad op zich nemen. In grotere ondernemingen zijn de syndicale delegees dikwijls ook verkozen in het comité of de ondernemingsraad.
