Tertio

Het gesprek in De Afspraak met bisschop Johan Bonny na de laatste uitzending van Godvergeten was op meer dan één punt historisch te noemen. Zelden in de geschiedenis van het Vlaamse episcopaat sprak een kerkoverste zo open en vrij. Daar zat geen vertegenwoordiger van het instituut, maar een man die zijn leven aan het evangelie wil wijden en die nu geconfronteerd wordt met afschuwelijke trauma’s, veroorzaakt door leden van de Kerk die bescherming van hun oversten kregen. Op geen enkel moment ging hij in de verdediging, hij bleef bij zijn intens medeleven met de slachtoffers. Eveneens historisch: een bisschop die – hoe pijnlijk voor hem ook – vroegere collega’s die hem mee vormden, haarscherp terechtwees. Tenslotte is het ongezien dat een zittend bisschop zich zo openlijk boos maakt over hoe het Vaticaan met deze diepsnijdende gebeurtenissen en andere fundamentele zaken omgaat.

Op de statige schrijftafel van Stefan Hertmans staat het eerste proefexemplaar te schitteren in al zijn eenvoud: zijn verzamelde essays, weldra in de boekhandel. Vijftien centimeter denken en schrijven door een van Belgiës meest bejubelde publieke stemmen. “Ik durfde er eerst niet naar te kijken, zo intimiderend vond ik het”, lacht Hertmans. Bij zijn essay Verschuivingen, net één jaar oud, wil hij in afwachting graag nog eens stilstaan.

Hendrik Devriendt en Dirk Notte, respectievelijk adjunct-algemeen directeur en zonedirecteur van de West-Vlaamse zorggroep vzw Curando, behoren tot de eerste generatie leken-directeurs die in de voetsporen traden van de religieuzen die aan het hoofd stonden van katholieke zorginstellingen. Naar aanleiding van hun nakende pensionering verschijnt het boek Van maakbare naar raakbare zorg, met perspectieven voor de toekomst vanuit veertig jaar ervaring in de sector.

De kermis draaide op volle toeren rond onze kerk. De ‘ker-mis’ overstemde de ‘mis’. De ingetogenheid van de eucharistie stond tegenover de uitgelatenheid van de foor. Het lijken twee werelden. Het is niet nieuw. De kermis is immers oer-Vlaams. Het is vandaag weliswaar niet meer het enige moment van ontspanning. We zijn hier wereldkampioenen in festivals geworden. In zekere zin is de uitzondering de regel geworden. Op televisie wordt er in veel programma’s heel hard gelachen. Soms heb de indruk dat er een ‘zevenseconderegel’ is voor de volgende lach. Intussen weten we aan de hand van verschillende gevallen dat de BV’s niet altijd zo plezant zijn en sommigen na de prestatie uit hun rol vallen. Het leven moet op de buis plezant zijn. Er is hier geen plaats voor wat meer, tenzij over het eigen ego in praatprogramma’s. Ik maak nauwelijks een karikatuur. We zijn ver weg van de stilte en de bescheidenheid. Natuurlijk heeft de mens nood aan juichen en jolen maar evengoed aan het omgekeerde. We zijn uit evenwicht.

Paus Franciscus publiceert vandaag op 4 oktober – de feestdag van de heilige van Assisi wiens naam hij koos – de exhortatie Laudato Deum (Geloofd zij God), een aanvulling op en een update van zijn encycliek Laudato Si’ van 2015. Tegelijk opent hij de synode rond synodaliteit met een eucharistie waarbij ook de 21 kardinalen die zaterdag werden gecreëerd, present zijn. Er is dezer dagen zonder twijfel veel te doen in Rome.

Na maanden van oplopende spanningen gebeurde het toch. Azerbeidzjaanse troepen liepen de Armeense enclave Nagorno-Karabach in nauwelijks twee dagen onder de voet. Onafhankelijke nieuwsbronnen zijn schaars, maar er wordt gevreesd voor etnische zuiveringen. Armenië lijkt er alleen voor te staan.

Ik haak. Het begon een half jaar geleden en sindsdien verschenen al meerdere manden, tassen en dekens uit het samenspel van garen, haaknaalden en mijn handen. Een mens moet iets doen. Iemand vroeg of ik mijn pensioen al aan het voorbereiden ben. Anderen vinden het fantastisch en vragen of ze kunnen bestellen en/of ik hun verjaardag niet zal vergeten. En sommigen raden me aan dat te commercialiseren. Wacht even, dit is een hobby van iemand die op zoek is naar wat ontspanning in een leven dat als een sneltrein voortraast in een drukke wereld. Al heel wat jaren, waarvan zeker de laatste twee, ben ik mantelzorger in mijn nabije omgeving. Niet iedereen weet dat. Is het nodig om dat telkens te zeggen?

Op 9 oktober wordt de vierhonderdste verjaardag herdacht van Ferdinand Verbiest (1623-1688), een jezuïet die het vertrouwen wist te winnen van de Chinese keizer. Verbiest hoopte hem te kunnen bekeren tot het christendom. Eric Verbiest schreef God of de keizer, een biografictie over zijn illustere naamgenoot.

In de jaren twintig van de vorige eeuw trekken veel jonge filosofiestudenten in Duitsland naar Marburg. Want daar doceert een professor die hen leert denken. Ze beschouwen Martin Heidegger als een fysieke incarnatie van de filosofie.

Aan het begin van de jaarlijkse Wereldmissiemaand klopten we aan bij de laatste Vlaamse paters scheutisten die actief zijn in Congo. De jongste is 72 jaar, de oudste 86. Ze getuigen over de missie toen en nu, wars van suikerzoete nostalgie. Hun jarenlange pastorale ervaring op het terrein helpt hen om een scherpe analyse te maken van de Congolese Kerk en de problemen waar ze mee worstelt.

Een jonge missionaris in eigen land, zo zou je Limburger Wim Simons kunnen noemen. De jonge pastoor van Zonhoven zweert bij de klassieke soutane, maar zet ook volop in op nieuwe media om jongeren dichter bij het geloof en de Kerk te brengen. “Wil je dat mensen naar de mis komen, dan moet je ervoor zorgen dat ze erdoor geraakt worden.”