Digitale Tertio nr. 1.256 van 6 maart 2024

Is dit een mens. In dit beklijvende stukje wereld-literatuur blikt Auschwitz-overlever Primo Levi terug op de gruwel van de Holocaust. Hij hekelt wat slechts overblijft van een mens als alle waardigheid hem wordt ontnomen. “Nie wieder”, schreeuwden we met nooit geziene overtuiging, maar al decennialang veronachtzamen we dat een genocide of oorlog niet uit het niets onstaat. Neem de wereldkaart erbij: twee jaar blinde afslachting in Oekraïne. Vijf maand niets ontziende bombardering en uithongering in Gaza, voorafgegaan door de gruwelijke moord op 1.200 Israëli’s. Miljoenen doden in Oost-Congo. Een inferno in Soedan. Een humanitaire crisis in Jemen. Oorlog is ontmenselijking bij uitstek. “De wereld heeft de gedachte aanvaard dat verloren soldatenlevens een normaal gegeven zijn, een oorlogsstatistiek. Het menselijke, het normale gaat dood in ons”, waarschuwt de Oekraïense schrijver Andri Ljoebka.

Een gesprek met Miriam Van hee onthult al gauw een geheim van haar poëzie: aan een trefzeker woord gaan vele gedachten vooraf. De gelauwerde dichteres pauzeert geregeld tussen zinnen om die vervolgens te herformuleren. Alsof ze sprekend schrapt, op zoek naar woorden die beter zeggen wat ze denkt. “Het is een moeilijk jaar geweest, waarin ik niets heb geschreven”, bekent ze. “En dat is uitzonderlijk in mijn leven. Misschien zal het gesprek in het begin een beetje moeizaam verlopen.”

Met 83 procent van de stemmen begon Nayib Bukele begin februari aan een tweede termijn als president van El Salvador. Steeds meer landen van Latijns-Amerika zien in Bukele een rolmodel in de strijd tegen het bendegeweld. Democratie en mensenrechten lapt de coole dictator echter aan zijn laars.

De jongste tijd getuigen meer en meer mensen over hun geloof in een persoonlijke God. Ook bekende Vlamingen, zoals de auteurs Kristien Hemmerechts en Christophe Vekeman, hebben de moed hierover te spreken. Wat vooral opvalt: zij identificeren zich uitdrukkelijk als katholieke gelovigen. Zij voelen de nood de eucharistie bij te wonen, de Bijbel te lezen, met medegelovigen in gesprek te gaan over de Christusfiguur.

Di 27/2

De bisschop van Antwerpen Johan Bonny ontkent in een brief aan de gelovigen mediaberichten die stellen dat hij zijn ontslag zou hebben aangeboden aan de paus. Hij citeert uit een schrijven van 26 september aan Franciscus waarin staat: “Ik wil op korte termijn een grotere ruimte vrijmaken om mij als bisschop in te zetten voor de slachtoffers en wie hun nabij zijn, alsook voor de aanpak en de preventie van alle vormen van misbruik in de Kerk.” Hij drukt de gelovigen op het hart dat het  niet zijn “verlangen of bedoeling” is om het bisdom Antwerpen los te laten. “Wel vraag ik de paus om mijn pastorale taken op korte termijn zo te herschikken, dat ik persoonlijk prioriteit kan geven aan wat de slachtoffers en de samenleving nu van de Kerk verwachten inzake de aanpak en de preventie van misbruik. Dit zou bijvoorbeeld kunnen door een hulpbisschop voor ons bisdom te benoemen”, schrijft bisschop Bonny,  die eraan toevoegt dat de aartsbisschop en de nuntius op de hoogte zijn van die vraag.

Robert F. Prevost volgde op 12 april 2023 de Canadese kardinaal Marc Ouellet op aan het hoofd van het cruciale Dicasterie voor de Bisschoppen. Op 30 september benoemde paus Franciscus de Amerikaan tot kardinaal. Volgens de nieuwe prefect is de benoeming van jongere (aarts-)bisschoppen een bewuste strategie die alles te maken heeft met de misbruikschandalen in de Kerk.

Het is een vertrouwd beeld, daar ergens langs de E40 tussen Gent en Brussel. De man die de wolken meet. En altijd blijft hij onverstoorbaar bezig. Hij staat er telkens even stralend bij, zowel in de blakende zon als in striemende regen. En iedere keer doet hij mij opkijken en even glimlachen als ik voorbijkom. Alsof we elkaar kennen. Een beeld dat ondertussen wel vergroeid lijkt met zijn omgeving. En dat, zoals beelden dat kunnen doen, zijn eigen onbevangen taal blijft spreken om een ogenblik je aandacht te trekken. Of om een inzicht, een gedachte te laten oplichten.

De vergevingsgezindheid die spreekt uit Rembrandts De terugkeer van de verloren zoon bevrijdde priester-psycholoog Henri Nouwen van zijn onzeker-heden. Woordkunstenaar Michel Kempeners putte uit Nouwens boek Eindelijk thuis een monoloog die naar de essentie van de parabel voert.

In het dunne boekje Democratie vraagt om religie draait de Duitse socioloog Hartmut Rosa de bewering om dat religie, zeker in haar geïnstitutionaliseerde vorm, een gevaar is voor de democratie. Paradoxaal genoeg is het de democratie, zelf in diepe crisis, die vandaag de gemarginaliseerde religie nodig heeft.

De Nederlandse Jantien Beuman verbleef in Palestina om er te werken aan ‘beschermende aanwezigheid’. Ze was op de Westelijke Jordaanoever getuige van het niet-aflatende geweld van Joodse kolonisten tegen de Palestijnse bevolking.

De zesjarige Caroline Van Pottelbergh droomde ervan arts te worden in de tropen. Na een intense periode in Afrika keerde ze met haar man, ook huisarts, terug naar België. Samen bouwden ze in een volkse buurt in Kortrijk een praktijk uit. Alles liep goed, tot ze vorig jaar ernstig ziek werd. Van de ene dag op de andere veranderde het leven van dokter Caroline.